Inleiding
In het collegeprogramma 2018-2022 ‘duurzaam, ondernemend en dichtbij’ hebben wij onze missie voor deze bestuursperiode geformuleerd, te weten: een duurzaam en groen Houten, met ruimte voor experimenten en eigen initiatieven, waar we omzien naar elkaar. Kortom: een Houten waar het goed toeven is en blijft voor onszelf, voor nieuwe inwoners en toekomstige generaties.
Om onze missie / ambities te realiseren zetten wij beschikbare middelen efficiënt en doelmatig in. Ook hebben wij in het collegeprogramma 2018-2022 ruim € 1,0 miljoen extra geïnvesteerd op het gebied van onder andere openbare ruimte en groen, duurzaamheid, mobiliteit en bereikbaarheid, jeugd en onderwijs en inwonersparticipatie.

Doordat de coalitieonderhandelingen wat langer hebben geduurd zijn wij als college pas na de zomer goed aan de slag gegaan. Daarom was er in 2018 voor de raad nog niet zoveel zichtbaar van onze beleidsambities. Wij hebben namelijk in eerste instantie datgene voortgezet dat al goed in gang was gezet door het vorige college, aangevuld met eigen accenten om bij te sturen. Vanaf 2019 kunnen wij beter de beschikbare middelen gericht inzetten om onze ambities uit het collegeprogramma te realiseren.

Houten is financieel gezond en dat willen we zo houden. Dit betekent dat de begroting structureel sluitend is én er sprake is van een solide reservepositie. De op 13 november 2018 door de raad vastgestelde begroting 2019 voldoet hier aan. Dit geldt ook voor de voorliggende jaarrekening 2018.
In lijn met de landelijke trend zien we ook in Houten substantiële financiële effecten op het sociaal domein. De ontwikkelingen op de beleidsterreinen Jeugd en Wmo zorgen ervoor dat het moeilijk is om de uitgaven in overeenstemming te houden met het beschikbare budget. In 2017 speelde dit vooral bij Jeugd, maar in 2018 bij zowel Jeugd als Wmo.

Jaarrekeningresultaat 2018: € 207.000 positief
Het jaarrekeningresultaat 2018 is € 104.000 negatiever dan bij de tweede bestuursrapportage was geprognosticeerd (€ 311.000 positief).
Toelichting van dit verschil op hoofdlijnen is:

1. Lagere algemene uitkering (september- en decembercirculaire): € 0,6 miljoen negatief.
2. Lagere uitvoerings- en regelingskosten Werk en Inkomen Lekstroom (WIL): € 0,4 miljoen positief.
3. Hogere kosten Sociaal domein (Jeugd en Wmo): € 1,1 miljoen negatief.
4. Hogere inkomsten uit omgevingsvergunningen (onder ander zorgunits Loerik VI): € 0,2 miljoen positief.
5. Hogere inkomsten onroerendzaakbelasting (niet-woningen): € 0,2 miljoen positief.
6. Lagere kosten peuterspeelzalen: € 0,2 miljoen positief.
7. Overige (onder andere bedrijfsvoering en diverse kleinere budgetten): € 0,6 miljoen positief.

In het hoofdstuk Bestuurlijke beschouwingen wordt het jaarrekeningresultaat 2018 uitgebreid toegelicht.

Meerjarenbegroting Sociaal Domein
In de jaarrekening zijn forse tekorten op Jeugd en Wmo verantwoord. Als gevolg hiervan is de nog beschikbare egalisatiereserve voor kosten in het sociaal domein volledig als dekking ingezet.
Met ingang van 2019 neemt het financieel risico bij Wmo verder toe. Oorzaak hiervoor is het afschaffen van de inkomensafhankelijke bijdrage voor Wmo maatwerk-voorzieningen en de onvoldoende compensatie hiervan door het Rijk via de algemene uitkering. Over de mogelijke gevolgen hiervan voor de begroting 2019 en de meerjarenbegroting 2020-2023 is de raad op verschillende momenten geïnformeerd. Indien het nodig is om de begroting financieel in evenwicht te houden zullen wij een pakket van aanvullende maatregelen opstellen. De maatschappelijke en financiële effecten hiervan worden betrokken bij het opstellen van de tweede bestuursrapportage 2019 en de perspectiefnota 2020.

Bestemming jaarrekeningresultaat 2018
Gezien de financiële ontwikkelingen in het sociaal domein wordt voorgesteld het jaarrekeningresultaat (€ 207.000) toe te voegen aan de bestemmingsreserve Programma Transities in Samenhang. Binnen deze bestemmingsreserve wordt dit bedrag gealloceerd om eventuele tekorten in 2019 te dekken.

Doorontwikkeling jaarverslag 2018
Evenals voorgaande jaren zijn de aanbevelingen van de audit- en rekeningcommissie uit het rapport ‘jaarstukken 2017’ betrokken bij het opstellen van dit jaarverslag. De belangrijkste daarvan is dat de samenvattingen voor de programma’s ‘in vogelvlucht’ zijn verbeterd. Er wordt een scherper onderscheid gemaakt tussen te bereiken doelen en de daarvoor geleverde prestaties. Ook wordt er beter geduid in hoeverre prestaties hebben bijgedragen aan gewenste maatschappelijke effecten.

In de programmaverantwoording is in een aantal gevallen de kolom realisatie 2018 niet ingevuld. Vooral bij het programma Samen leven doet zich dit voor. De belangrijkste redenen hiervoor zijn:

• Het cliëntervaringsonderzoek over 2018 wordt in het voorjaar 2019 uitgevoerd.
• De Gezondheidsmonitor GGD regio Utrecht wordt eens in de vier jaar uitgevoerd.
• Er blijkt onvoldoende actuele informatie beschikbaar voor wat betreft de verplichte BBV indicatoren.

De afgelopen jaren zijn de verplichte BBV indicatoren geïntegreerd verwerkt in de begroting en jaarstukken. Voortschrijdend inzicht leidt er toe dat indicatoren vervallen dan wel een andere definitie krijgen. Dit maakt dat oude tijdsreeksen worden vervangen dan wel dat indicatoren in zijn geheel worden verwijderd uit de jaarstukken. Ook blijken regelmatig actuele cijfers niet beschikbaar. Dit alles levert lege plekken op in de verantwoording. Hierover is contact geweest met de VNG die heeft aangegeven in de eerste helft van 2019 met een nieuwe versie van www.waarstaatjegemeente.nl te komen. Deze zal onder andere betere procesinformatie bevatten over het moment van plaatsen van nieuwe cijfers. Daarnaast wordt momenteel overleg gevoerd binnen het ministerie van BZK over de effectiviteit van de verplichte BBV beleidsindicatoren. Daarbij is ook de VNG betrokken. Dan wordt ook meer duidelijk hoe verder te gaan met de verplichte beleidsindicatoren BBV. Deze ontwikkeling betrekken we bij het opstellen van de begroting 2020.

Tot slot
Evenals vorig jaar is een infographic ‘het jaar 2018 in één oogopslag’ gepubliceerd. In dit overzicht is te zien hoeveel geld de gemeente Houten in 2018 ontving en waaraan zij het geld heeft besteed. Ook zijn de belangrijkste gebeurtenissen genoemd die op initiatief van en/of door de inzet van inwoners en ondernemers in Houten hebben plaatsvonden. Ook is er weer een online versie van de jaarstukken beschikbaar op www.houten.nl.
Naast infographics bij de begroting en de jaarstukken blijven we kijken of het ook zinvol is infographics bij andere producten uit de planning- en controlcyclus op te stellen. Dit doen we indien dit bijdraagt aan een transparante en begrijpelijke communicatie met onze inwoners.

Tot slot zien wij uit naar een constructieve behandeling van de jaarstukken 2018 op 25 juni 2019.

Burgemeester en wethouders van Houten,

de secretaris,               de burgemeester,

A.J. Barink               W.M. de Jong