De transformatie komt op stoom
Lokaal netwerk
De transformatie is in 2018 goed op stoom gekomen. Onze uitdaging is om een lokaal netwerk van maatschappelijke zorg en ondersteuning te ontwikkelen. In dit netwerk moeten inwoners op alle leefgebieden (welzijn, ondersteuning, werk, wonen, etc.) op maat worden geholpen, tegen minder kosten.

Het Rijk gaat ervan uit dat gemeenten deze taken effectiever en efficiënter kunnen organiseren. Zij verwachten dat gemeenten beter kunnen aansluiten op de leefwereld van inwoners. We werken daarbij aan het versterken van vier kernbegrippen: nabijheid, zelfredzaamheid, wederkerigheid en generalistisch integraal werken.

In 2018 hebben we vooral voortgebouwd op wat in 2017 is gestart. We grepen de kansen voor verdere integratie en vernieuwing aan. We werkten vooral aan preventie, de verbinding tussen wonen en zorg (ruimte en samenleving) en de lokale aanpak van werk.

Een belangrijke mijlpaal is de start van de nieuwe Stichting Sociaal Team en het betrekken van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het sociaal team is een sterke netwerkpartner geworden en een actieve verbindende speler binnen de lokale infrastructuur.

Regionale samenwerking
Niet alleen lokaal krijgt de transformatie steeds meer vorm, ook regionaal is er een samenwerkingsagenda gerealiseerd. Dit maakt het mogelijk de innovatie te versnellen en versterken. Hierbij gaat het bijvoorbeeld over wonen met zorg in relatie tot jeugdhulp en beschermd wonen, maar ook om meer grip op kosten jeugdhulp te krijgen.

Het principe van “samen lerend ontwikkelen” was het uitgangspunt bij de ontwikkeling van de ruim twintig pilots en experimenten, zoals die samen met partners en inwoners binnen het Programma Sociale Kracht zijn en worden uitgevoerd. Voorbeelden hiervan zijn de sociale ombudsfunctionaris, de POH JGGZ en de Houtense Werktafel.

Stap voor stap bouwen we zo samen met inwoners en met partners aan een nieuwe gezamenlijke uitvoeringspraktijk. Pilots en experimenten fungeren als een vrijplaats voor het oefenen met de nieuwe uitvoeringspraktijk. Het borgen en implementeren van de behaalde resultaten heeft meer aandacht nodig. Dit kost vaak een langere doorlooptijd dan verwacht.

Eind 2018 zijn veel pilots al in een vergevorderd stadium. Sommige pilots zijn al afgerond en geëvalueerd. Een deel is structureel geborgd binnen de lokale infrastructuur.

Financiële risico’s vragen extra aandacht
In 2018 ging de aandacht voor de transformatie hand in hand met de aandacht voor kostenbeheersing in het sociaal domein, vooral binnen de jeugdhulp. Met ingang van 2019 neemt ook het financiële risico bij Wmo fors toe. Dit als gevolg van het afschaffen van de inkomensafhankelijke bijdrage voor Wmo-maatwerkvoorzieningen en de onvoldoende compensatie hiervan door het Rijk via de algemene uitkering. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat het moeilijk is de kosten in overeenstemming te houden met het beschikbare budget. Dit is niet alleen in Houten zo, maar dit probleem is landelijk zichtbaar.

De ‘Taskforce Inhoudsgestuurde Kostenbeheersing’ gaat in 2019 door met de  monitoring en analyse van de financiën (Jeugd en Wmo). De taskforce werkt maatregelen (ook in regionaal verband)  uit om de verwachte structurele tekorten in het sociaal domein te keren. Ter ondersteuning hiervan is in Lekstroomverband een ‘Taskforce Grip op kosten jeugdhulp’ gestart.

Het nieuwe college benoemt in haar collegeprogramma enkele grote maatschappelijke vraagstukken. Bijvoorbeeld de vraag naar meer nieuwe (passende) woningen, noodzakelijke aanpassingen voor klimaatbestendigheid en het verduurzamen van onze energievoorziening. De bijbehorende opgaven vragen een gedegen voorbereidingstijd. Het gaat om de ontwikkeling van woningbouw op locaties die onderdeel worden van de Ruimtelijke Koers Houten en onderdelen uit het deelprogramma Duurzaamheid en energietransitie. Dit deelprogramma wordt een onderdeel van het Klimaatplan Houten. Dit klimaatplan wordt in 2019 geschreven.

Wonen
In 2018 zijn net iets meer woningen opgeleverd dan geraamd (252, raming 250). Dit betreft onder andere de  projecten Molenzoom (De Molen en Pelmolen), Bogermanschool, De Slinger West, Mozaïekschool, inprikker De Haag en De Schaft. We zien een omslag in de soort woningen die wordt gebouwd: meer gelijkvloerse woningen voor senioren en starters dan eengezinswoningen. Dit is een resultaat van de ingezette koers om meer passende woningen te bouwen. Ook zijn voor het eerst in lange tijd 7% meer sociale huurwoningen opgeleverd dan de gewenste 30%. We hebben dit bereikt door het vastleggen van strakkere kaders, via startnotities die door de raad zijn vastgesteld.

Commerciële voorzieningen en horeca
De leegstand in de centra loopt langzaam maar zeker terug. De herinrichting van winkelcentrum Het Rond en het openbaar gebied heeft hieraan bijgedragen. Winkelcentrum Castellum heeft een nieuwe eigenaar. Dit leidde tot een nieuwe impuls voor het winkelcentrum. De leegstand is ook hier teruggelopen en lijkt helemaal te verdwijnen. De horeca blijft stabiel in 2018.

Leefomgeving
Het aanzicht van de leefomgeving is in 2018 verder verbeterd. Maar liefst 99% van het 'groen en water' voldoet aan de gestelde kwaliteitsnorm. Dit tot grote waardering van veel inwoners! We hebben dit bereikt met een goede uitvoerende partij die ook kritisch eigen toezicht houdt. Maar ook inwoners voelen zich steeds meer verantwoordelijk voor het schoon en netjes houden van hun eigen leefomgeving. Veel inwoners zijn actief met opruimen van afval. Daarbij vervult de gemeente steeds meer een faciliterende rol.

Gebiedsontwikkeling
De ingevoerde werkwijze van 'uitnodigingsplanologie' levert steeds meer initiatieven op van inwoners, bedrijven en instellingen. Vooral uit de buitengebieden hebben we veel initiatieven gekregen. Deze zijn beoordeeld en in veel gevallen tot uitvoering gebracht. We zien de vraag naar bedrijfsterreinen toenemen. In 2018 zijn de eerste kavels op het Werklandschap De Meerpaal verkocht. Een andere mijlpaal is de afgegeven vergunning voor het eerste (grote) zonnepark in Houten. Een aantal andere parken is in behandeling. Dit is het resultaat van het vastgestelde Kader Zonnevelden.

Naast de vaststelling door de raad van nieuwe startnotities, zijn ook enkele locaties onderdeel geworden van de nog op te stellen Ruimtelijke Koers Houten.

Duurzaamheid en energietransitie
Vooral door te stimuleren en door onze rol als vraagbaak worden onze inwoners zich steeds bewuster van de opgave. De duurzame energieopwekking groeit gestaag, de hoeveelheid restafval per inwoner daalt en we scheiden ons afval steeds beter. Komend jaar werken we aan het Klimaatplan Houten. Dit is de volgende stap naar een duurzame toekomst.

Landschap en recreatie
Regionaal en lokaal hebben we ingezet op marketing en in het beleefbaar maken van het landschap, bijvoorbeeld via wandelroutes.

Cultuurhistorie en archeologie
We zorgen dat we zoveel mogelijk aan de 'voorkant' van projecten meedenken. We adviseren hoe we de aanwezige waarden kunnen behouden. Waar mogelijk maken we deze waarden ook zichtbaar en beleefbaar voor publiek.

Houten ligt centraal in Nederland in een populaire en economisch sterke Utrechtse regio. De keerzijde is dat de bereikbaarheid van de regio onder druk staat.
We streven naar een optimale bereikbaarheid van de gemeente Houten (en de regio) per auto, het openbaar vervoer en met de fiets. Ook is een goede bereikbaarheid binnen de gemeente belangrijk. We zoeken continu naar een goede balans tussen bereikbaarheid, leefbaarheid, duurzaamheid en verkeersveiligheid.
De bereikbaarheid van Houten wordt voor een belangrijk deel bepaald door externe infrastructuurbeheerders, zoals de provincie en het Rijk. Om de gemeentelijke belangen onder de aandacht te houden, is overleg met onze partners van strategisch belang. Dit heeft ook in 2018 steeds aandacht gekregen.
De infrastructuur in en rond Houten functioneert goed en de bereikbaarheid is goed.

Wegen infrastructuur en bereikbaarheid
De asfaltwegen en klinkerbestrating voldoen aan de gestelde eisen. De overgrote meerderheid van de bewoners vindt ook dat de eigen buurt, straten, paden en stoepen goed begaanbaar zijn.

Onderhoud
We hebben diverse grote en kleine onderhoudsprojecten uitgevoerd aan de asfalt- en elementenverharding, civieltechnische kunstwerken en verkeersregelinstallaties. Dit is conform het jaarplan 2018.
Op ongeveer 140 locaties is er groot onderhoud uitgevoerd aan elementenverharding. Bijvoorbeeld reparaties naar aanleiding van verzakkingen en wortelopdruk en het vervangen van versleten wegdelen. Grotere integrale projecten waren onder andere de Kamillehof, het Haarspitveld en rond het basketbalveldje aan de Kikkersloot. Ook zijn er paden van halfverharding aangelegd aan de Tetwijkseweg en op de Vijfwal aan de westkant van de Vinex.
Wat betreft asfaltverharding zijn op één na alle geplande projecten uitgevoerd. Enkele voorbeelden zijn Mispelgaarde (tot aan de Brug ter hoogte van het Imkerspad), Waalseweg (vanaf de kern tot aan de komgrens richting Nieuwegein), Voetpad Ruitercamp (zijde Imkerspark) en Oud Wulfseweg (vanaf de Rondweg tot aan de ingang van SV Houten). De Rondweg heeft een behandeling gekregen met een preventief verjongend onderhoudsmiddel voor asfaltverharding (Pentack). Het onderhoud van de Beusichemseweg is doorgeschoven naar 2019 omdat de oorspronkelijke aannemer zijn verplichtingen niet na kon komen. Door schade als gevolg van de droogte deze zomer was er relatief veel reparatiewerk aan het asfalt. Bij civieltechnische kunstwerken is groot onderhoud uitgevoerd aan bruggen op de Zomervlinderberm, Mathaakveld, Jukveld, de Troubadoursborch en aan de tunnel Vlierweg.

Parkeren en oplaadpunten
Een ruime meerderheid van de inwoners vindt dat er voldoende parkeergelegenheid is in de buurt.
In 2018 hebben we gewerkt aan een oplossing voor de parkeerdruk in de Bouw. We verwachten alle maatregelen te realiseren in 2019.
We hebben het gebruik van duurzame auto’s gestimuleerd door weer verschillende nieuwe openbare oplaadpunten te plaatsen. Daarnaast beschikt de gemeente Houten ondertussen zelf ook over 6 elektrische auto’s ten behoeve van het verduurzamen van dienstreizen.

Samenwerking in de regio
De bestuursovereenkomsten met Rijkswaterstaat voor de Ring Utrecht en voor de verbreding van de A27 Houten-Hooipolder en de aanleg van een fietsbrug over de Lek zijn verder uitgewerkt.
In U10-verband zijn in 2018 diverse gemeenschappelijke ambities geformuleerd. Ten aanzien van doorstroming is dit vertaald in de ‘Minder hinder aanpak’.
Daarnaast is eind 2018 een bestuursovereenkomst afgesloten met Rijkswaterstaat, de provincie Utrecht en de gemeenten Utrecht, Nieuwegein, Bunnik, De Bilt en Stichtse Vecht over de verbreding A27/A12 Ring Utrecht.

Fietsinfrastructuur
In 2018 is Houten uitgeroepen tot beste fietsstad van Nederland. We vieren deze uitverkiezing in 2019 met een fietsfeest en met de komst van het Nationaal Fietscongres naar Houten. In regionaal verband (U10) is de regionale fietsvisie opgesteld. Samen met de Fietsersbond is de kwaliteit van de fietspaden onderzocht, met name op geschiktheid voor e-bikes.
Enkele herinrichtingsprojecten konden helaas om uiteenlopende redenen nog niet in 2018 worden afgerond.
Het percentage inwoners dat tevreden is over de fietsroutes in Houten is met 98% onverminderd zeer hoog.

Openbaar vervoer
Houten heeft een sterke positie in het openbaar vervoer. Om deze te behouden en waar mogelijk te verbeteren hebben we regelmatig overleg met de regionale en landelijke partners.
Het totaal aantal buspassagiers in de gemeente is in 2018 verder toegenomen met 3%. De tevredenheid van inwoners over het busvervoer naar plaatsen buiten Houten is daarbij min of meer gelijk gebleven. Ook heeft de verhoging van de frequentie van het aantal treinen in het afgelopen jaar naar 6 treinen per uur het gebruik van de trein gestimuleerd.
In 2018 is de provincie, in samenwerking met U-OV en Houten, gestart met de voorbereidingen van het opzetten van een flexibel openbaarvervoersysteem in Tull en ’t Waal, Schalkwijk, ’t Goy en Houten-Zuid. Zo zijn de lijnen 45, 49 en 149 in Houten en op het Eiland van Schalkwijk vervangen door flexibel openbaar vervoer. Uitzondering hierop zijn de ritten van lijn 49 die doorrijden als lijn 281 van en naar De Uithof. Reizigers kunnen via een app en telefoonnummer een flex-rit boeken voor vervoer tussen de bestaande haltes op deze lijnen en naar nieuwe haltes in Tull in 't Waal en Molenbuurt. Het gaat hier om een proef van twee jaar die komend voorjaar wordt uitgewerkt.

In Houten is het prettig wonen en werken. De criminaliteitscijfers zijn laag en het gevoel van veiligheid is hoog. De criminaliteitscijfers zijn ook in 2018 weer gedaald met 3% ten opzichte van voorgaande jaren. We volgen daarmee de landelijke trend van jaarlijks dalende geregistreerde criminaliteit. Het aantal woninginbraken is zelfs op het laagste niveau sinds de afgelopen tien jaar. Tegen deze dalende trend in, zien we in 2018 een toename van het aantal autokraken en bedrijfsinbraken ten opzichte van het jaar daarvoor.  

Sociale veiligheid
Een veilige woon- en werkomgeving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, inwoners en ondernemers. De gemeente werkt dan ook veel samen met ondernemers, inwoners en andere professionals. Keurmerk Veilig Ondernemen winkelcentrum het Rond heeft in 2018 een derde ster behaald voor de samenwerking. Het burgerinitiatief 'Veilig Houten buurtpreventie' heeft in 2018 een dekkend netwerk voor heel Houten gerealiseerd, in samenwerking met gemeente en politie. De gemeente ontwikkelde posters en flyers voor de buurtpreventie en leverde een financiële bijdrage voor de aanschaf van benodigde middelen.
De Houten Veilig Tent is verschillende keren ingezet voor het geven van laagdrempelig advies aan onze inwoners. We geven advies over voorkomen van woninginbraak (zomer- en wintercampagne), melden van verdacht gedrag, voorkomen van fietsdiefstal, fietsverlichting en over heling (www.stopheling.nl). In maart 2018 hebben we een uitgebreide wervingscampagne voor Burgernet gevoerd, met als kers op de taart een heterdaadoefening, samen met politie en de buurtpreventiegroepen.
Op het gebied van zorg en veiligheid hebben we het bestuurlijk overleg nieuw leven ingeblazen en de samenwerking verder versterkt. De persoonsgerichte aanpak ‘Zorg en Veiligheid’ is nu een vast onderdeel van het gemeentelijk interventiepakket. In 2018 zijn we gestart met het inzetten van een sociaal psychiatrisch verpleegkundige. In het kader van bemoeizorg probeert zij contact te leggen met inwoners die negatief in beeld komen en geen hulp ontvangen. Zij probeert hen in contact te brengen met het sociaal team. Op deze manier kunnen we vooral overlast in de wijk vaak goed terugdringen.
 
Ondermijnende criminaliteit
Op basis van het ondermijningsbeeld 2017 hebben we een plan van aanpak geschreven voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit. De uitvoering hiervan is gestart in de tweede helft van 2018. We hebben gewerkt aan de samenwerking tussen de partners door het uitvoeren van vier gezamenlijke controles. Hierdoor zijn we goed op elkaar ingespeeld en weten we wat we van elkaar kunnen verwachten.
De controles waren gericht op de autobranche, de werk- en leefomstandigheden in de fruit- en groenteteelt en op de bedrijventerreinen. We keken naar overtredingen van verschillende soorten wet- en regelgeving, zoals het bestemmingsplan, milieu, bouwen, brandveiligheid, arbeidsuitbuiting, het gebruik van elektriciteit en strafbare feiten. Waar nodig grepen we direct in door tijdelijke sluiting van een gebouw of bouwwerk. Het doel van de controles was om meer zicht te krijgen op gebieden waar mogelijk ondermijnende en illegale activiteiten plaatsvinden. Dit is gelukt. Waar we knelpunten vonden, namen we het initiatief om deze in de toekomst op te lossen.
Twee actiedagen hebben we voorbereid met de gemeenten Nieuwegein en Vianen en het basisteam Lekpoort van de politie. Voorafgaand wisselden we kennis met elkaar uit, bijvoorbeeld over arbeidsuitbuiting. Na afloop deelden we ook onze ervaringen. Onze acties worden hierdoor steeds beter en efficiënter.
We communiceren over ondermijning en onze acties om inwoners en ondernemers bewust te maken van situaties en risico’s die er in hun omgeving bestaan. Maar ook om criminelen te weerhouden om zich in onze gemeente te vestigen.

Fysieke veiligheid
In 2018 hebben we maatregelen genomen voor de verbetering van de brandweerzorg en brandveiligheidszorg. De registratie van de rookmelderdichtheid heeft als doel dat iedere woning en onderneming in Houten een rookmelder heeft. De internetportal 'Bewust Brandveilig Ondernemen' is ontwikkeld om ondernemers die niet standaard worden gecontroleerd op brandveiligheid tóch te informeren en van preventietips te voorzien.

De gemeente heeft de intentieverklaring ‘Meerlaagsveiligheid’ ondertekend. Dit betekent dat gevolgbeperking van klimaatverandering een belangrijke plek krijgt bij de inrichting van de fysieke leefomgeving.

De verkeersveiligheid in Houten staat op een hoog niveau. Toch ervaren sommige inwoners onveiligheid. Dit komt vooral door het gedrag van andere verkeersdeelnemers. We hebben daarom in 2018 verschillende maatregelen voor gedragsbeïnvloeding getroffen:

• borden met een spelend Nijntje van Dick Bruna op de Weteringhoek;
• op verschillende plekken speciale stoeptegels om voetgangers attent te maken op fietsende en overstekende kinderen;
• op de Jhr. Ramweg in Schalkwijk bij de basisschool St. Michiel is de schoolzone gemarkeerd met opvallende palen;
• in het kader van de aanpak ‘Veilige Straat’ zijn in overleg met bewoners drempels aangebracht op de Viswater.

In 2018 hebben we de fietsverlichtingsactie nieuw leven ingeblazen. Ook hebben oudere automobilisten goed gebruik gemaakt van de aangeboden opfriscursus.

In de Visie communicatie en participatie 2017 - 2021 staat hoe we de Houtense samenleving willen betrekken bij wat de gemeente doet. De uitvoering daarvan hebben we in 2018 voortgezet. Op allerlei gebieden en op eigentijdse manier hebben we de verbinding gezocht met inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers, waarbij steeds de behoefte van de samenleving uitgangspunt was.

Gemeenteraadsverkiezingen
In aanloop naar de verkiezingen organiseerden de raad en de griffie een opkomstbevorderende campagne met diverse activiteiten en bijeenkomsten. Een vernieuwend element tijdens de coalitieonderhandelingen waren de expertmeetings in College De Heemlanden. Veel maatschappelijke organisaties, ondernemers en deskundige inwoners gingen in op de uitnodiging om per thema inbreng voor het coalitieakkoord te leveren. De bijeenkomsten leverden nuttige informatie op voor het coalitieakkoord en dus ook voor het collegeprogramma.

Inwoners betrekken
Behalve in het kader van de verkiezingen en de onderhandelingen hebben we in 2018 de inwoners in allerlei vormen bij beleid en projecten betrokken. Zo was er het stadsgesprek over de stedenbouwkundige verkenning en hebben we inwoners betrokken bij de uitvoering van de mobiliteitsvisie. Er zijn participatietrajecten doorlopen bij projecten als Gemengd wonen De Molen en Wegwijzer/Den Oord. Waar  problemen waren, met bijvoorbeeld parkeren, gingen we met inwoners in gesprek. Bij ontwikkelingen in het sociaal domein had steeds de Adviesraad Sociaal Domein een belangrijke rol.   

Burgerinitiatieven blijven we stimuleren, ondersteunen en faciliteren, soms ook financieel. We zijn trots op initiatieven als de Krachtfabriek, de Techniekfabriek, Kunsthuis Houten, het Wereldhuis, Wakkere Akkers en Sterke Buurten.

De griffie en raad organiseerden in 2018 weer verschillende activiteiten om inwoners bij de raad te betrekken. Ook experimenteerden zij met een andere invulling van de rondetafelgesprekken (RTG's), om zo meer tot dialoog met elkaar en met de samenleving te komen.

Samenlevingsagenda
De rol van maatschappelijke partners, ondernemers en inwoners bij de totstandkoming van gemeentelijk beleid en projecten willen we in een samenlevingsagenda expliciet tot uiting laten komen. De afgelopen periode hebben we gesproken over de invulling daarvan. In het eerste kwartaal van 2019 gaan we ons beeld bij de samenlevingsagenda breder delen, onder andere met de raad.

(Sociale) media
In 2018 hebben we filmpjes, fotorapportages, infographics en artikelen via de (social) media verspreid. Zo gaven we inzicht in wat er bij de gemeente en in de samenleving speelt. Communicatie is daarmee weer een beetje meer van ons allemaal geworden.

We hebben de sociale media ook nadrukkelijk gebruikt om op een open, adequate en vriendelijke manier te reageren op vragen en opmerkingen van inwoners. Voor medewerkers (van bijvoorbeeld het Klantcontactcentrum) is dit een nieuwe, leuke manier van werken. En we ontvangen er veel positieve reacties van inwoners op.

Voor de medewerkers van de gemeente is in 2018 een modern sociaal intranet (Insite) geïntroduceerd. Hiermee kunnen medewerkers onafhankelijk van plaats en tijd met elkaar contact hebben, informatie en kennis delen, en digitaal met elkaar samenwerken.

Toegankelijke dienstverlening
Onze dienstverlening is goed (digitaal) toegankelijk, laagdrempelig, professioneel en op de klant gericht.

De gemeentelijke website is in 2018 verder verbeterd, waarbij we onder meer letten op het gebruik van begrijpelijke taal. Dit B1-taalniveau is onder meer ook doorgevoerd in standaardbrieven die de gemeente in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning verstuurt.

Een snelle en efficiënte dienstverlening is gebaat bij digitale producten. Het gebruik van e-formulieren is in 2018 aanzienlijk toegenomen. Op basis van een in 2018 gemaakte inventarisatie gaan we in 2019 aan de slag met verdere digitalisering van producten.

Als persoonlijke overheid willen we ook de digitaal minder vaardige en laaggeletterde mensen excellente dienstverlening bieden. We hebben in kaart gebracht welke mogelijkheden er in Houten zijn om deze mensen te ondersteunen. In 2019 bepalen we op basis hiervan welke aanvullende voorzieningen nodig zijn.

Bij excellente dienstverlening hoort bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Om aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) te kunnen voldoen, hebben we in 2018 privacybeleid opgesteld. Ook hebben we een functionaris gegevensbescherming aangetrokken.

In 2018 heeft de gastvrouw in de publiekshal afscheid genomen. Uit een evaluatie blijkt dat onze inwoners haar aanwezigheid zeer op prijs stelden. Streven is om de functie in 2019 opnieuw in te vullen.