De jaarrekening van de gemeente Houten, inclusief de grondexploitatie, sluit in 2018 met een positief rekeningresultaat van € 207.445.

Dit resultaat is een optelsom van het resultaat van de verschillende programma’s en de algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie. Hierin zijn ook de mutaties in de reserves opgenomen, waar de raad al eerder een besluit over heeft genomen.

De ‘begroting na wijzigingen’ bestaat uit de vastgestelde begroting 2018 (november 2017), de eerste en tweede bestuursrapportage 2018 en effecten van tussentijdse raadsbesluiten. In de bestuursrapportages en betreffende raadsvoorstellen zijn deze bijstellingen toegelicht.

Het verloop van het resultaat 2018, voor en na mutaties in de reserves, is als volgt:

Samenstelling en analyse van het resultaat

Het verschil tussen het saldo van de begroting 2018 en dat van de jaarrekening 2018 bedraagt negatief               € 0,1 miljoen. Dit komt door verschillen tussen de begroting na wijziging (tweede bestuursrapportage 2018) en de realisatie van een aantal onderdelen.

In tabel 2 is het resultaat uitgesplitst naar de programma’s uit de begroting.

De verslechtering van het saldo met € 0,1 miljoen wordt, op hoofdlijnen, verklaard in onderstaande
tabel 3. Een gedetailleerde toelichting is terug te vinden in de verschillen-verklaringen bij de programma’s en de paragraaf bedrijfsvoering.

Hieronder wordt het verschil van -€ 0,103 miljoen, op hoofdlijnen, toegelicht. Een gedetailleerde toelichting staat in de verschillen-verklaringen per programma en de paragraaf bedrijfsvoering.

Algemene uitkering (negatief effect € 0,591 miljoen)
Het negatief effect van € 0,591 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten:

• Doordat enkele parameters voor 2018 nog definitief zijn vastgesteld door het Rijk, is er een voordeel van ongeveer € 0,102 miljoen ontstaan.
• In collegebrieven over de 'septembercirculaire 2018' en 'financiële effecten' zijn de effecten uit de september- en decembercirculaire voor het jaar 2018 verwerkt in de jaarrekening 2018. Het saldo-effect vanuit de septembercirculaire bedroeg € 0,822 miljoen negatief. In de decembercirculaire is € 0,527 miljoen extra uitkering ontvangen. Dit is een voordeel.
  Per saldo dus een negatief effect van € 0,295 miljoen, dat niet verwerkt is in de begroting 2018.

• In de decembercirculaire 2018 zijn door het Rijk middelen beschikbaar gesteld met omschrijving 'transformatiefonds Sociaal Domein jeugd'. Het Transformatiefonds is bedoeld om de transformatiebeweging te bevorderen en sluit aan bij het Actieprogramma Zorg voor de Jeugd. De middelen die voor 2018 zijn toegekend, € 0,398 miljoen zijn bestemd voor de regio Lekstroom. Omdat deze middelen pas in december 2018 zijn toegekend en er nog geen uitgaven gemaakt zijn, zijn ze gestort in de bestemmingsreserve Programma Transities in Samenhang. Dit levert een nadeel op van dit bedrag.

Uitvoeringskosten WIL (positief effect € 0,09 miljoen)
Het positief effect van € 0,09 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten.

• Dit voordeel ontstaat voornamelijk door inzet van personeel van derden in de flexibele personeelsformatie van WIL, waarbij gefactureerd wordt met BTW. Hierdoor krijgt Houten meer compensabele BTW € 0,047 miljoen over de uitvoeringskosten WIL vergoed dan waarmee in de begroting 2018 rekening was gehouden.
• Ook vallen de uitvoeringskosten o.a. overhead, automatiserings- en huisvestingskosten e.d. in totaliteit lager uit € 0,043 miljoen.

Uitkeringskosten WIL (positief effect € 0,309 miljoen)

• Bijzondere bijstand: Het invorderingsbeleid van de Wil is aangaande het onderwerp bijzondere bijstand in 2018 succesvoller verlopen dan verwachting was bij de halfjaarcijfers 2018 WIL. Invorderen van dit soort vorderingen blijft een weerbarstige materie omdat het toch afhankelijk is van de situatie waarin de persoon zich bevindt (€ 0,034 miljoen voordelig). Een nadeel van € 0,065 miljoen bij de personeelskosten inkomensondersteuning is ontstaan door de huidige krapte op de arbeidsmarkt met als gevolg een stijging van de inhuurtarieven voor tijdelijke medewerkers en werving en selectie kost daardoor ook meer tijd en geld. Ook inzet van extra personeel voor het sneller afwikkelen van de voorraad onderhanden aanvragen bijzondere bijstand en om achterstanden weg te werken is een oorzaak van dit nadeel. Bij de prognoses werd er door de WIL ook gekeken naar de cijfers voorgaande jaren, waarbij in de prognose voor 2018 rekening gehouden werd met een forse uitgaven bijzondere bijstand statushouders(Inrichtingskosten). Aangezien Houten in 2018 bijna geen statushouders gehuisvest heeft, taakstelling was namelijk in 2017 al bereikt. Was dit geen realistisch beeld en veroorzaakt een behoorlijk voordeel € 0,169 miljoen.
• Debiteuren WIL: Voor de debiteuren WIL moet aan het einde van het jaar de waardering van deze debiteuren bepaald worden. WIL bepaalt met behulp van betalingsgedrag de percentages onïnbaarheid. Dit levert een nadeel op van € 0,055 miljoen.
• BBZ: Als de kosten uitkeringen en leningen lager zijn, is de uitkering van het Rijk (75% vergoeding) ook lager. Dit wordt gedeeltelijk gecompenseerd door een afrekening Rijk 2015 en de lagere afrekening Rijk 2017 € 0,026 miljoenV. Minder afgelost op leningen dan de verwachting bij de halfjaarcijfers WIL 2018 € 0,01 miljoenN. Doordat de verstrekte uitkeringen en leningen lager zijn, wordt er ook minder rijksvergoeding ontvangen € 0,05 miljoenN. De verstrekte uitkeringen en leningen bijzondere bijstand zelfstandigen zijn veel lager € 0,061 miljoenV dan de prognose in halfjaarcijfers 2018 WIL, welke in samenwerking met gemeente Utrecht(uitvoerder regeling) waren bepaald.
• Uitkeringen BUIG: De prognose van het aantal bijstandgerechtigden 2018 bij de halfjaarcijfers 2018 WIL was hoger ingeschat. In plaats van de verwachte stabilisatie op het niveau 2017 is er een lichte daling opgetreden, wat resulteert in lagere uitkeringen € 0,199 miljoenV). De instroom daalt sneller dan de uitstroom.          

Sociaal domein (negatief effect € 1,071 miljoen)
Het negatief effect van € 1,071 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten:

• Jeugd en onderwijs: De kosten Zorg in Natura (ZIN) jeugd zijn voor 2018 € 0,502 miljoen hoger uitgevallen dan vooraf geraamd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er nog afrekeningen uit voorgaande jaren binnen zijn gekomen (€ 0,259 miljoen), door een toename van de kosten op het gebied van GGZ (€ 0,467 miljoen) en lagere kosten voor J&O/KmB (€ 0,224 miljoen).
  Ook de kosten voor Persoonsgebonden budgetten (PGB) jeugd zijn € 0,112 miljoen hoger uitgevallen. De reden van deze stijging is niet bekend. In 2019 wordt gemonitord of de stijging een structureel karakter heeft.

• WMO: Het budget voor vervoersvoorzieningen (voornamelijk scootmobielen en onderhoud) is in 2018 met € 0,227 miljoen overschreden. Sinds 2018 hebben we een nieuw contract met hulpmiddelenleverancier Meyra. Naast een toename van het aantal voorzieningen en dus ook het onderhoud daarop, zijn de kosten zoals vastgelegd in het onderhoudscontract (onderhoud per voorziening) aanzienlijk hoger. Het betreft een open einde regeling, waarbij van te voren niet precies kan worden ingeschat wat het gebruik zal zijn. Overige grote afwijkingen binnen dit deelprogramma: Begeleiding nadelig € 0,428 miljoen, Huishoudelijke ondersteuning voordelig € 0,254 miljoen en Rolstoelen nadelig € 0,226 miljoen.

• Diverse voordelen € 0,190 miljoen.

Omgevingsvergunningen (positief effect € 0,165 miljoen)
Het positief effect op de opbrengst omgevingsvergunningen van € 0,165 miljoen wordt veroorzaakt door:
Meer (kleine) aanvragen:

• Zorgunits Loerik VI
• Diverse kleine aanvragen (55 stuks)

Onroerendzaakbelasting (positief effect € 0,157 miljoen)
Het positief effect van € 0,157 miljoen wordt veroorzaakt door:

• De hogere opbrengst OZB niet woningen € 0,150 miljoenV is te verdelen in eigenaren € 0,061 miljoenV en gebruikers € 0,89 mijoenV. Hiervan heeft € 0,57 miljoenV betrekking op afwikkeling o.a. bezwaarschriften, complexe taxaties e.d. van de jaren 2015 t/m 2017. Deze positieve afwikkeling van oude jaren heeft ook een positief effect op de nog in 2018 gewaardeerde bedrijfspanden. Ook is de correctie voor de waarde bezwaren lager uit gevallen dan verwacht. Reden hiervoor kan zijn de economische toestand in Nederland.
• Resterend voordeel € 0,007 miljoen betreft per saldo een klein voordeel op de overige belastingen.

Actualisatie voorziening (voormalige) wethouderspensioenen (positief effect € 0,122 miljoen)
Er heeft in 2018 een veel lagere toevoeging € 0,122 miljoenV aan de voorziening Wethouderspensioenen plaats gevonden. Oorzaak is dat bij de actuariële berekeningen van de pensioenreserves van de toenmalige wethouders met een hogere rekenrente +0,8% gewerkt wordt. De actuaris heeft de  grondslagen voor deze berekeningen gebaseerd op de hiervoor genoemde circulaire van het ministerie van BZK.

Minima- en armoedebeleid (positief effect € 0,08 miljoen)
Het totale budget m.b.t. armoede- en minimabeleid bedraagt ongeveer 1,9 miljoen euro. Dit bestaat uit verschillende regelingen zoals: Bijzondere bijstand, Indirecte schoolkosten, Individuele studietoeslag, Individuele inkomenstoeslag, tegemoetkoming kosten kinderopvang, U-pas, de collectieve zorgverzekering voor minima, regeling tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten en subsidies m.b.t. Stichting Leergeld Houten, Stichting Budgethulp Houten, Jeugdfonds Sport & Cultuur, SUN Lekstroom.
In dit brede vlak is deze post tot een bedrag van € 0,08 miljoenV niet benut in 2018.  
Deze gelden kunnen echter (deels) dekking geven aan de tekorten op kinderopvang en de U-pas. Over 2018 zijn deze tekorten nu via de (halfjaar)bestuur rapportage al eerder gedekt uit de algemene middelen.

Bedrijfsvoering (positief effect € 0,143 miljoen)
Het positief effect van € 0,143 miljoen wordt veroorzaakt door de volgende posten:

• Automatiseringskosten(ICT staf overhead): Er ontstaan hier voordelen doordat op advies van de accountant een wijziging in het boeken van de kosten van licenties  is doorgevoerd. In voorgaande jaren werd consequent een jaarlast geboekt, maar de factuur blijkt van mei dit jaar t/m april volgend jaar te lopen. Er moet een gedeelte in volgend jaar geboekt worden
  (€ 0,113 miljoenV). Ook de telefoonkosten vallen door een nieuw contract lager uit (€ 0,025 miljoenV), mobiel internet gebruik gelimiteerd op basis gehele gemeente, niet individueel gebruiker. Overige diverse kleine voordelen (€ 0,004 miljoenV).
• Huisvestingskosten: Energie huisvesting: Lagere kosten door nog lage prijzen € 0,024 miljoenV. Geen structureel effect omdat de markt van gas en elektriciteit nu enorm in beweging is. Er is een nieuwe aanbesteding met hogere prijzen o.a. door rijksbelastingen. Ook voordeel door hogere verhuurbaten door betere benutting huisvesting € 0,046 miljoenV. Overige diverse kleinere voordelen (€ 0,019 miljoenV).
• Door het in de begroting voorcalculatorisch doorbelasten van de kostenplaatsen (salarissen) en in de rekening dit op basis van werkelijkheid te doen ontstaat er een voordeel van € 0,072 miljoen.
• De gemeente Houten is een aantal jaar penvoerder voor deze regionale projecten geweest. Met ingang van 1 januari 2019 wordt de gemeente Stichtse Vecht de penvoerder. Naast de specifieke bijdragen in de Algemene uitkering dragen alle deelnemende gemeente bij aan de uitvoering van deze opgaven. Bij de 2e bestuursrapportage is het resterende positieve saldo van deze regionale projecten per abuis in het gemeentelijke saldo terecht gekomen. Dit saldo moet worden overgedragen aan de gemeente Stichtse Vecht als nieuwe penvoerder en leidt tot een nadelig resultaat € 0,160 miljoen.

Peuterspeelzalen (positief effect € 0,152 miljoen)
De huidige begroting is nog gebaseerd op de situatie van subsidiëring van het peuterspeelzaalwerk van voor de harmonisatie van kinderopvang en peuteropvang van 1 januari 2018. Voor de harmonisatie vergoedde de gemeente peuterspeelzaalwerk voor alle ouders middels een jaarlijkse subsidie aan de stichting peuterspeelzaalwerk. Sinds de harmonisatie vallen werkende ouders  die voor hun kind(eren) gebruik maken van peuteropvang onder de kinderopvangtoeslag van de belastingdienst. De overige ouders krijgen een tegemoetkoming in de kosten van de gemeente. Onder het oude systeem waren de gemeentelijke lasten hoger. Dit heeft in 2018 geleid tot een voordeel op de begrote bedragen van  € 0,152 miljoen.

Overige budgetten (> € 25.000 < € 75.000) (positief effect € 0,228 miljoen)
Het positief effect van € 0,228 miljoen is het saldo van alle voor- en nadelen op budgetten met een afwijking tussen € 25.000 en € 75.000.

Overige budgetten (≤ € 25.000) (positief effect € 0,113 miljoen)
Een voordelig saldo van € 0,113 miljoen is opgebouwd uit diverse afwijkingen op budgetten van kleiner dan € 25.000.

Indien de afwijkingen op de overige budgetten onderdeel uitmaken van relevante overschrijdingen (vanaf € 75.000) op deelprogramma-niveau, worden zij in de verschillenanalyses van de programma’s toegelicht.

Nu de economische crisis voorbij is kan het positieve saldo uit deze bestemmingsreserve worden bestemd. In het raadsvoorstel 'resultaatbestemming jaarrekeningresultaat 2017 is hiervoor een voorstel gedaan en aangenomen. De stand is in tabel 5 weergegeven: